وَ تَمَسَّکْ بِحَبْلِ الْقُرْآنِ وَ اسْتَنْصِحْهُ وَ أَحِلَّ حَلَالَهُ وَ حَرِّمْ حَرَامَهُ وَ صَدِّقْ بِمَا سَلَفَ مِنَ الْحَقِّ وَ اعْتَبِرْ بِمَا مَضَى مِنَ الدُّنْیَا لِمَا بَقِیَ مِنْهَا فَإِنَّ بَعْضَهَا یُشْبِهُ بَعْضاً وَ آخِرَهَا لَاحِقٌ بِأَوَّلِهَا وَ کُلُّهَا حَائِلٌ مُفَارِقٌ .
و به ریسمان قرآن چنگ زن (طبق احکام و دستور آن رفتار کن) و آنرا پند دهنده خویش قرار ده، و حلالش را حلال و حرامش را حرام بدان (تا سعادت و نیکبختى دنیا و آخرت را نصیب و بهره تو گرداند) و حقّى را که پیش از این بوده باور بدار (پیغمبران پیش از پیغمبر اکرم و آنچه از جانب خداى تعالى براى امّتهاى خود آورده اند را تصدیق نما) و به گذشته دنیا عبرت و پند گیر براى مانده آن (مانده آنرا به گذشته قیاس کن و بدان که مانده همچون گذشته با هزاران درد و اندوه خواهد گذشت) زیرا بعض آن مانند بعض دیگر و آخرش به اوّلش پیوسته و همه آن نابود شونده و از دست رونده است (دنیا همواره چنین بوده و هست و در نتیجه همه آن از بین خواهد رفت، پس دلبستگى به چنین جائى بى خردى است).
وَ عَظِّمِ اسْمَ اللَّهِ أَنْ تَذْکُرَهُ إِلَّا عَلَى حَقٍّ وَ أَکْثِرْ ذِکْرَ الْمَوْتِ وَ مَا بَعْدَ الْمَوْتِ وَ لَا تَتَمَنَّ الْمَوْتَ إِلَّا بِشَرْطٍ وَثِیقٍ وَ احْذَرْ کُلَّ عَمَلٍ یَرْضَاهُ صَاحِبُهُ لِنَفْسِهِ وَ یُکْرَهُ لِعَامَّةِ الْمُسْلِمِینَ وَ احْذَرْ کُلَّ عَمَلٍ یُعْمَلُ بِهِ فِی السِّرِّ وَ یُسْتَحَى مِنْهُ فِی الْعَلَانِیَةِ .
و نام خدا را بزرگ شمار در اینکه بآن سوگند یاد کنى مگر بر امر حقّ و راست و بجا (یا جائیکه صلاحیّت داشته باشد، پس زنهار به دروغ یا براى امر بى اهمیّت بنام او سوگند یاد کنى) و مرگ و حالات پس از مرگ را بسیار یاد آور (که بزرگترین واعظ و پند دهنده است براى تو) و آنرا آرزو مکن مگر بشرط محکم و استوار (آرزوى مرگ هنگامى بجا است که بر اثر اطاعت و بندگى و دارا بودن توشه سفر آخرت یقین داشته باشى کار تو پس از مرگ از این زندگانى بهتر است، و گر نه این آرزوى مردم سست دین و بى خرد است که کار آخرت نساخته مرگ آرزو مى نمایند) و دورى کن از هر کارى که کننده آنرا براى خود شایسته داند و براى دیگر مسلمانان نپسندد (آنچه بخود نمى پسندى بدیگرى روا مدار و آنچه براى خویش شایسته دانى براى مردم ناروا مپندار) و بپرهیز از هر کارى که در نهان انجام گیرد و در آشکار شرمندگى آورد (زنهار از اینکه در پنهان کار زشت و گناهى نمائى که چون مردم آگاه شوند شرمنده گردى).
وَ احْذَرْ کُلَّ عَمَلٍ إِذَا سُئِلَ عَنْهُ صَاحِبُهُ أَنْکَرَهُ أَوْ اعْتَذَرَ مِنْهُ وَ لَا تَجْعَلْ عِرْضَکَ غَرَضاً لِنِبَالِ الْقَوْلِ وَ لَا تُحَدِّثِ النَّاسَ بِکُلِّ مَا سَمِعْتَ بِهِ فَکَفَى بِذَلِکَ کَذِباً وَ لَا تَرُدَّ عَلَى النَّاسِ کُلَّ مَا حَدَّثُوکَ بِهِ فَکَفَى بِذَلِکَ جَهْلًا .
و بر حذر باش از هر کارى که هرگاه از کننده آن بپرسند (چرا چنین کردى) آنرا انکار کند یا از آن عذر بخواهد (هیچ گاه در باره کسى سخن چینى مکن یا دروغى مبند) و ناموس خود و آنچه جاى ستودن و نکوهش از تو است نشانه تیرهاى گفتار قرار مده (آنرا از زبان ژاژگویان و عیب جویان محفوظ گردان) و هر چه شنیدى بمردم مگو که این دلیل بر دروغگویى است (زیرا بساآنچه شنیده اى در واقع دروغ بوده، پس چون بى تأمّل و اندیشه آنرا بگوئى بآن ماند که تو دروغ گفته اى یا دروغ نقل کرده اى اگر بگوئى چنین شنیدم) و آنچه مردم بتو بگویند ردّ مکن و دروغ مپندار که این هم دلیل بر نادانى است (زیرا بسا آنرا که بتو گفتند در واقع راست و درست مى باشد، پس انکار آن نادانى بحقّ است).
وَ اکْظِمِ الْغَیْظَ وَ تَجَاوَزْ عِنْدَ الْمَقْدَرَةِ وَ احْلُمْ عِنْدَ الْغَضَبِ وَ اصْفَحْ مَعَ الدَّوْلَةِ تَکُنْ لَکَ الْعَاقِبَةُ وَ اسْتَصْلِحْ کُلَّ نِعْمَةٍ أَنْعَمَهَا اللَّهُ عَلَیْکَ وَ لَا تُضَیِّعَنَّ نِعْمَةً مِنْ نِعَمِ اللَّهِ عِنْدَکَ وَ لْیُرَ عَلَیْکَ أَثَرُ مَا أَنْعَمَ اللَّهُ بِهِ عَلَیْکَ .
و خشم را فرو به نشان و هنگام توانائى (از کیفر) بگذر، و هنگام تند خوئى بردبار باش، و با وجود تسلّط داشتن (از انتقام) دورى کن تا برایت پاداش نیکو باشد (در روز رستخیز خدا از تو انتقام نکشیده مرحمتش را نصیب و بهره ات گرداند) و هر نعمتى را که خدا بتو عطا فرموده سپاس آنرا بجا آور، و هیچیک از نعمتهاى خدا را که بتو بخشیده تباه مساز، و باید نشانه آنچه را که خدا بتو عطا فرموده دیده شود (مثلا دانشت را به نادانان بیاموزى، و جامه نیکویت را بپوشى، و از مال و دارائیت به مستمندان ببخشى، و در خانه فراخت مؤمنین را به میهمانى بخواهى، و همچنین از هر نعمتى که خدا بتو داده نشانه اى بمردم بنمائى).
وَ اعْلَمْ أَنَّ أَفْضَلَ الْمُؤْمِنِینَ أَفْضَلُهُمْ تَقْدِمَةً مِنْ نَفْسِهِ وَ أَهْلِهِ وَ مَالِهِ فَإِنَّکَ مَا تُقَدِّمْ مِنْ خَیْرٍ یَبْقَ لَکَ ذُخْرُهُ وَ مَا تُؤَخِّرْهُ یَکُنْ لِغَیْرِکَ خَیْرُهُ وَ احْذَرْ صَحَابَةَ مَنْ یَفِیلُ رَأْیُهُ وَ یُنْکَرُ عَمَلُهُ فَإِنَّ الصَّاحِبَ مُعْتَبَرٌ بِصَاحِبِهِ .
و بدان نیکوترین مؤمنین بهترین ایشان است از جهت بخشش نمودن از خود و بستگان و دارائیش (کسی که خود اطاعت و بندگى کند، و بستگانش را براه راست راهنماید، و از دارائیش به درویشان و مستمندان بدهد) و بدان نیکوئى (انفاق و بخشش در راه خدا) را که تو از پیش مى فرستى براى تو اندوخته مى ماند (روز رستخیز پاداش آنرا مى یابى) و آنچه را که بجا مى گذارى نیکوئى آن براى دیگرى است (سودش را وارث مى برد) و بپرهیز از معاشرت و یار شدن با کسیکه داراى رأى و اندیشه سست و کردار ناپسند است، زیرا شخص با یارش همخو میشود (پس او را بیارش مانند مى نمایند) .
وَ اسْکُنِ الْأَمْصَارَ الْعِظَامَ فَإِنَّهَا جِمَاعُ الْمُسْلِمِینَ وَ احْذَرْ مَنَازِلَ الْغَفْلَةِ وَ الْجَفَاءِ وَ قِلَّةَ الْأَعْوَانِ عَلَى طَاعَةِ اللَّهِ وَ اقْصُرْ رَأْیَکَ عَلَى مَا یَعْنِیکَ وَ إِیَّاکَ وَ مَقَاعِدَ الْأَسْوَاقِ فَإِنَّهَا مَحَاضِرُ الشَّیْطَانِ وَ مَعَارِیضُ الْفِتَنِ وَ أَکْثِرْ أَنْ تَنْظُرَ إِلَى مَنْ فُضِّلْتَ عَلَیْهِ فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ أَبْوَابِ الشُّکْرِ .
و در شهرهاى بزرگ ساکن شو، زیرا مسلمانان در آنها گرد هم هستند (که از ایشان مى توان علوم و معارف و راه سعادت و نیکبختى آموخت) و بپرهیز از جاهایى که سبب غفلت و فراموشى (از یاد خدا) و ستم نمودن (به نیکان) و کمى همراهان بر طاعت و بندگى خدا است (مانند بلاد کفر و ده ها) و اندیشه ات را بآنچه بکارت آید وادار (در کارهاى بیهوده صرف مکن) و بپرهیز از نشستن سر گذر بازارها زیرا آنجا جاهاى شیطان و پیشآمد فتنه و تباهکارى است (غالبا مردم در این جاها به امور دنیا و کارهاى خلاف دین مشغولند، پس تا مى توان باید از آن دور شد) و در باره کسی که (زیر دست است و) تو بر او افزونى دارى (خداوند ترا برتر از او گردانیده) بسیار بیندیش، زیرا اندیشه تو در باره او از جمله راههاى سپاسگزارى است (با این اندیشه چنان است که شکر و سپاس نعمت هایى که خدا بتو عطا فرموده بجا آورده اى) .
وَ لَا تُسَافِرْ فِی یَوْمِ جُمُعَةٍ حَتَّى تَشْهَدَ الصَّلَاةَ إِلَّا فَاصِلًا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَوْ فِی أَمْرٍ تُعْذَرُ بِهِ وَ أَطِعِ اللَّهَ فِی جَمِیعِ أُمُورِکَ فَإِنَّ طَاعَةَ اللَّهِ فَاضِلَةٌ عَلَى مَا سِوَاهَا وَ خَادِعْ نَفْسَکَ فِی الْعِبَادَةِ وَ ارْفُقْ بِهَا وَ لَا تَقْهَرْهَا وَ خُذْ عَفْوَهَا وَ نَشَاطَهَا إِلَّا مَا کَانَ مَکْتُوباً عَلَیْکَ مِنَ الْفَرِیضَةِ فَإِنَّهُ لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِهَا وَ تَعَاهُدِهَا عِنْدَ مَحَلِّهَا .
و در روز جمعه سفر مکن تا اینکه به نماز حاضر شوى مگر آنکه در راه خدا بروى (براى جهاد با دشمنان دین) یا در کارى که عذر داشته باشى (که نتوانى تا هنگام نماز بمانى) و در همه کارت خدا را اطاعت و پیروى کن (بدستور او رفتار نما) زیرا اطاعت خدا بر هر چیز افزونى دارد (چون سعادت و نیکبختى از آن بدست مى آید) و در عبادت و بندگى نفس خود را بفریب (او را گول زده بوسیله ترساندن از کیفر و خوشنود ساختن به پاداش از شهوات جلوگیرى و بطاعات وادار) و با او مداراة نما (بسیار در ریاضت و رنجش میفکن) و او را مغلوب نساز (تکلیف سخت باو مکن) و هنگام گذشت و شادیش آنرا دریاب (در فراغت و خرّمیش او را بطاعت و بندگى وادار) مگر آنچه بر تو واجب است (مانند نمازهاى شبانه روزى) که از بجا آوردن و مراعات نمودن آن در وقتش چاره اى نیست (ناچار باید بجا آورد چه در خرّمى و چه در افسردگى).
وَ إِیَّاکَ أَنْ یَنْزِلَ بِکَ الْمَوْتُ وَ أَنْتَ آبِقٌ مِنْ رَبِّکَ فِی طَلَبِ الدُّنْیَا وَ إِیَّاکَ وَ مُصَاحَبَةَ الْفُسَّاقِ فَإِنَّ الشَّرَّ بِالشَّرِّ مُلْحَقٌ وَ وَقِّرِ اللَّهَ وَ أَحْبِبْ أَحِبَّاءَهُ وَ احْذَرِ الْغَضَبَ فَإِنَّهُ جُنْدٌ عَظِیمٌ مِنْ جُنُودِ إِبْلِیسَ وَ السَّلَامُ .
و بپرهیز که مرگ بتو برسد و تو از (اطاعت) پروردگارت براى بدست آوردن دنیا گریزان باشى، و بر حذر باش از همراه شدن با بدکاران زیرا بد به بدى پیوندد، و خدا را تعظیم کن و بزرگ دان، و دوستانش را دوست بدار، و از خشم بپرهیز که آن لشگر بزرگ است از لشگرهاى شیطان (که با آن ترا به بدبختى مى کشاند) و درود بر شایسته آن.