1. أولُ ما خلق اللهُ العقلَ.
("عوالی اللئالی" ج4 ص99 - "بحارالانوار ج1 ص97)
اولین چیزی که خداوند آفرید عقل است.
____________________________________________________________________
2. إنَّ العاقِلَ مَن وَحَّدَ اللّه َ و عَمِلَ بِطاعَتِهِ.
("تحف العقول" ص54)
همانا عاقل کسی است که خداوند را یگانه و یکتا بداند و از او اطاعت کند.
____________________________________________________________________
3. أَقْرَبُكُمْ مِنِّي غَداً فِي اَلْمَوْقِفِ أَصْدَقُكُمْ لِلْحَدِيثِ وَ آدَاكُمْ لِلْأَمَانَةِ وَ أَوْفَاكُمْ بِالْعَهْدِ وَ أَحْسَنُكُمْ خُلُقاً وَ أَقْرَبُكُمْ مِنَ اَلنَّاسِ.
("الامالی" طوسی، ص229- "بحارالانوار" ج72 ص94)
نزدیک ترینِ شما به من در فردای قیامت راست گو ترینِ شما و امانت دارترینِ شماست و وفادارترینِ شما به عهد و پیمان و خوش اخلاق ترینِ شما و نزدیک ترینِ شما به مردم است.
____________________________________________________________________
4. مَنْ كانَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ اَلْيَوْمِ اَلْآخِرِ َلْيَفِ إِذَا وَعَدَ.
("کافی" ج2 ص364)
هر کس که به خداوند و روز قیامت ایمان دارد پس باید به وعده ای که می دهد وفا کند.
____________________________________________________________________
5. و إفْشاءُ سِرِّ أخيكَ خِيانَةٌ ، فاجتَنِبْ ذلكَ.
("مکارم الاخلاق" ص470 - "بحارالانوار" ج74 ص89)
افشای راز برادر و رفیقت خیانت است، پس از این کار دوری کن.
____________________________________________________________________
6. مَن غَشَّ المسلمينَ في مَشورَةٍ فقد بَرِئتُ مِنهُ.
("عیون اخبار الرضا علیه السلام" ج2 ص66)
من بیزارم از کسی که در مشورت با مسلمانان خیانت کند.
____________________________________________________________________
7. المؤمنُ أخو المؤمنِ ، لا يَدَعُ نَصيحتَهُ على كلِّ حالٍ.
("نهج الفصاحه" ص781 حدیث 3096 - "کنزالعمال" ج1 ص142 حدیث 687)
مومن برادر مومن است، در هر حالی از خیرخواهی و نصیحتِ او دست نمی کشد.
____________________________________________________________________
8. مَن أكرَمَ أخاهُ المُسلِمَ ؛ بِمَجلِسٍ يُكرِمُهُ ، أو بِكَلِمَةٍ يُلطِفُهُ بِها ، أو حاجَةٍ يَكفيهِ إيّاها ، لَم يَزَل في ظِلٍّ مِنَ المَلائِكَةِ ما كانَ بِتِلكَ المَنزِلَةِ.
(" المومن" اثر حسین بن سعید اهوازی ، ص 52- " حکم النبی الاعظم صلی الله علیه و آله " ج 6 ص 544)
هر کس که احترام برادر و رفیق مسلمانش را نگه دارد ، ( بدین صورت که ) او را در مجلسی گرامی بدارد یا با او سخنی به ملاطفت بگوید یا نیازی از او را برآورده سازد ، تا وقتی که در این حال است پیوسته زیر سایه ای از فرشتگان به سر می برد.
____________________________________________________________________
9. وَ مَنْ تَطَوَّلَ عَلَى أَخِيهِ فِي غِيبَةٍ سَمِعَهَا فِيهِ فِي مَجْلِسٍ فَرَدَّهَا عَنْهُ رَدَّ اَللَّهُ عَنْهُ أَلْفَ بَابٍ مِنَ اَلشَّرِّ فِي اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ فَإِنْ هُوَ لَمْ يَرُدَّهَا وَ هُوَ قَادِرٌ عَلَى رَدِّهَا كَانَ عَلَيْهِ كَوِزْرِ مَنِ اِغْتَابَهُ سَبْعِينَ مَرَّةً .
(" من لا یحضره الفقیه" ج 4 ص 15)
هر کس به برادر و رفیقش لطف کند [ بدین صورت که ] اگر در مجلسی بشنود که غیبت رفیقش را می کنند و از آن جلوگیری کند (از رفیقش دفاع کند ) خداوند هزار در از بدی های دنیا و آخرت را به روی او می بندد، ولی اگر از آن غیبت جلوگیری نکند، در حالی که توانایی این کار را داشته باشد هفتاد بار در گناه آن غیبت کننده همراه است.
____________________________________________________________________
10. لا يَدخُلُ الجَنّةَ نَمّامٌ.
("بحار الانوار" ج 72 ص 268)
سخن چین وارد بهشت نمی شود.
____________________________________________________________________
11. يا عَلِيُّ ، لَيلَةَ اُسرِيَ بي إلَى السَّماءِ ، رَأَيتُ نِساءً مِن اُمَّتي في عَذابٍ شَديدٍ ، فَأَنكَرتُ شَأنَهُنَّ ، فَبَكَيتُ لِما رَأَيتُ مِن شِدَّةِ عَذابِهِنَّ وَ رَأَيْتُ امْرَأَةً رَأْسُهَا رَأْسُ الْخِنْزِيرِ وَ بَدَنُهَا بَدَنُ الْحِمَارِ وَ عَلَيْهَا أَلْفُ أَلْفِ لَوْنٍ مِنَ الْعَذَابِ.وَ أَمَّا الَّتِي كَانَ رَأْسُهَا رَأْسَ الْخِنْزِيرِ وَ بَدَنُهَا بَدَنَ الْحِمَارِ فَإِنَّهَا كَانَتْ نَمَّامَةً كَذَّابَةً.
(متن کامل این روایت در "عیون اخبار الرضا علیه السلام " ج 2 صفحات 10 و 11 است که در بالا قسمت هایی از آن ذکر شده است.)
ای علی ،شبی که مرا به آسمان بردند ( شب معراج ) زنانی از امتم را در حال عذاب سختی دیدم ؛ پس از وضعیت آنان ناراحت شدم و با دیدن شدت عذابشان گریستم و زنی را دیدم که سرش سر خوک و بدنش بدن الاغ بود و گرفتار هزار هزار نوع عذاب بود و اما آن کسی که سرش سر خوک و بدنش بدن الاغ بود ، زنی سخن چین و دروغگو بود.
____________________________________________________________________
12. أَحسِنوا ظنُونَكُم بِاِخوانِكُم تَغَتَنِموا بِها صَفاءَ القَلبِ وَ نَقاءَالطَّبعِ.
(بحارالانوار ج 5 ص 196)
گمان هایتان را نسبت به برادران و رفیقانتان نیکو کنید تا صفای قلب و پاکیِ طبع و سرشت را به دست آورید.
____________________________________________________________________
13. حُسنُ الخُلقِ يُثْبِتُ المَودَّةَ.
(" تحف العقول " ص 45)
حسن خلق دوستی را استوار می کند.
____________________________________________________________________
14. إِنَّ أَحَبَّکُمْ إِلَی اللَّهِ أَحْسَنُکُمْ أَخْلَاقاً الْمُوَطَّئُونَ أَکْنَافاً الَّذِینَ یَأْلَفُونَ وَ یُؤْلَفُونَ وَ ...
("عوالی اللئالی" ج1 ص100 - "بحارالانوار ج68 ص 383)
به راستی که محبوبترینِ شما نزد خداوند خوش اخلاق ترینِ شماست ، همان ها که مهمان نواز و پناه دهنده افراد هستند و با دیگران اُنس می گیرندو دیگران نیز با آن ها اُنس می گیرند.
____________________________________________________________________
15. الإسلام حسن الخلق.
("حکم النبی الاعظم صلی الله علیه وآله" ج 2 ص 434 - " کنزالعمال " ج 3 ص 17 حدیث 5225)
اسلام (همان) حسن خلق است.
____________________________________________________________________
16. مَنْ كَفَّ غَضَبَهُ كَفَّ اللَّهُ عَنْهُ عَذَابَهُ وَ مَنْ حَسُنَ خُلْقُهُ بَلَغَهُ اللَّهُ دَرَجَةَ الصَّائِمِ الْقَائِمِ.
("عیون اخبار الرضا علیه السلام" ج2 ص71)
هر کس که خشم خود را باز دارد خداوند عذابش را از او باز می دارد و هرکس که اخلاقش را نیکو کند خداوند (مقام) او را به مرتبه انسانِ روزه گیرِ شب زنده دار می رساند.
____________________________________________________________________
17. ما مِن شيءٍ أثقَلُ في الميزانِ مِن حُسنِ الخُلقِ.
("وسائل الشیعه" ج12 ص152)
هیچ چیز در ترازوی اعمال انسان (در قیامت) سنگین تر از حسن خلق نیست.
____________________________________________________________________
18. ثلاثٌ مَن لَم تَكُن فيهِ فلَيس مِنّي و لا مِن اللّه ِ عزّ و جل. قيلَ : يا رسولَ اللّه ِ ، و ما هُنَّ ؟ قالَ : حِلْمٌ يَرُدُّ بهِ جَهْلَ الجاهِلِ ، و حُسنُ خُلقٍ يَعيشُ بهِ في النّاسِ ، و وَرَعٌ يَحْجِزُهُ عن مَعاصي اللّه ِ عزّ و جلّ.
("الخصال" صدوق، ج1 ص145)
سه چیز است که هرکس آنها را نداشته باشد نه با من است و نه با خداوند غزوجل. از ایشان سوال شد ای رسول خدا، آن ها چه هستند؟ آن حضرت فرمودند: بردباری که (شخص) به واسطه آن از رفتارِ جاهلانه نادان درگذرد، و حسن خلق که با آن در میان مردم زندگی کند، و پرهیزکاری که او را از نافرمانیِ خداوند عزوجل بازدارد.
____________________________________________________________________
19. سُوءُ الخُلقِ ذَنبٌ لا يُغْفَرُ .
("حکم النبی الاعظم صلی الله علیه وآله" ج4 ص 303- "کنزالعمال" ج3 ص 443 حدیث 7363)
بدخُلقی گناهی نابخشودنی است.
____________________________________________________________________
20. أَدَّبَنِي رَبِّي بِمَكَارِمِ اَلْأَخْلاَقِ .
("إرشاد القلوب " دیلمی ، ج 1 ص160)
پروردگارم مرا به مکارم اخلاق (صفات ارجمند و پسندیده) ادب فرمود.
____________________________________________________________________
21. أدَّبَنِي رَبِّي فأحسَنَ تأدِيبي.
("بحارالانوار" ج16 ص 210)
پروردگارم مرا ادب فرمود و نیکو تربیتم کرد.
____________________________________________________________________
22. أكرِمُوا أولادَكُم و أحْسِنوا آدابَهُم يُغْفَرْ لَكُم.
("وسائل الشیعه" ج 1 ص 476- " بحارالانوار" ج 101 ص 95)
فرزندانتان را گرامی بدارید و آن ها را خوب تربیت کنید تا آمرزیده شوید.
____________________________________________________________________
23. ثَلاثٌ يُصفينَ لَكَ وُدَّ أخيكَ : تُسَلِّمُ عَلَيهِ إذا لَقيتَهُ ، وتُوَسِّعُ لَهُ فِي المَجلِسِ ، وتَدعوهُ بِأَحَبِّ أسمائِهِ إلَيهِ.
("نهج الفصاحه" ص426 حدیث 1293 - "کنزالعمال" ج9 ص32 حدیث 24787)
سه چیز محبتِ برادر و رفیقت را به تو خالص و باصفا می کند: اینکه هرگاه او را ببینی به او سلام کنی، و در هرمجلس برایش جا بگشایی، و او را با محبوب ترین نام هایش بخوانی.
____________________________________________________________________
24. إنَّ المُسلِمَ أخُو المُسلِمِ ، إذا لَقِيَهُ رَدَّ عَلَيهِ مِنَ السَّلامِ بِمِثلِ ما حَيّاهُ بِهِ أو أحسَنَ مِن ذلِكَ.
("حکم النبی الاعظم علیه السلام" ج6 ص542 - "کنزالعمال" ج1 ص151 حدیث 754)
همانا مسلمان برادرِ مسلمان است، هنگامی که او را دید باید همانگونه که به او سلام شده است، یا بهتر از آن، پاسخ سلام او را بدهد.
____________________________________________________________________
25. السَّلامُ تَحِيَّةٌ لِمِلَّتِنا.
("بحارالانوار" ج73 ص12 - "مستدرک الوسائل" ج8 ص360)
سلام درودِ ملت است.
____________________________________________________________________
26. تَصَافَحُوا وَ تَهَادَوْا فَإِنَّ اَلْمُصَافَحَةَ تَزِيدُ فِي اَلْمَوَدَّةِ وَ اَلْهَدِيَّةَ تُذْهِبُ اَلْغِلَّ.
(" مستدرک الوسائل " ج 13 ص 205)
با یکدیگر دست بدهید و به همدیگر هدیه دهید، چرا که دست دادن بر دوستی می افزاید و هدیه دادن کینه را از بین می برد.
____________________________________________________________________
27. مِن تَمامِ المَحَبَّةِ المُصافَحَةُ.
(" عوالم العلوم و المعارف " ج 23 ص 272- "حکم النبی الاعظم صلی الله علیه و آله " ج 6 ص407)
دست دادن یکی از نشانه های کمالِ دوستی است.
____________________________________________________________________
28. تَصافَحوا فَإِنَ التَصافُحَ یُذهِبُ السَخسمَةُ.
(" تحف العقول " ص 55)
با یکدیگر دست بدهید ، چرا که دست دادن کینه وکدورت را از بین می برد.
____________________________________________________________________
29. اِنّی لَاَ مْزَحُ وَ لا اَقُولُ اِلاّ حَقّاً.
(" مکارم الاخلاق " ص 21- " بحارالانوار " ج 16 ص 298)
همانا من شوخی می کنم ولی [ سخنی ] به جز حق نمی گویم.
____________________________________________________________________
30. ثَلاثٌ يُصفينَ لَكَ وُدَّ أخيكَ : تُسَلِّمُ عَلَيهِ إذا لَقيتَهُ ، وتُوَسِّعُ لَهُ فِي المَجلِسِ ، وتَدعوهُ بِأَحَبِّ أسمائِهِ إلَيهِ .
("نهج الفصاحه" ص 426 حدیث 1293 -"کنزالعمال" ج9 ص 32 حدیث 24787)
سه چيز ، دوستى برادرت را برايت خالص و يكرنگ مى كند: هرگاه او را ببينى ، به او سلام كنى ؛ در مجلس ، جا برايش بگشايى ؛ و او را با محبوب ترين نام هايش بخوانى.
____________________________________________________________________
31. مَن أكرَمَ أخاهُ فَإِنَّما يُكرِمُ اللّهَ، فَما ظَنُّكُم بِمَن يُكرِمُ اللّهَ أَن يُفعَلَ اللهُ بِهِ.
(" عده الداعی" ص 190- " بحارالانوار" ج71 ص 319)
هر کس که برادر و رفیقش را گرامی بدارد همانا خداوند را گرامی داشته است ، پس گمان می کنید که خداوند با کسی که او را گرامی داشته است چه می کند ؟
____________________________________________________________________
32. و کُونُوا عبَادَ اللهِ إخوَاناً ، فان المومن اخو المومن لا یخونه و لا یخذله و لا یحقره و لا یقبل علیه قول مخالف له.
("مستدرک الوسائل" ج9 ص49)
ای بندگان خدا، با هم برادر باشید؛ پس همانا مومن برادر مومن است که به او خیانت نمی کندو او را تنها نمی گذارد و او را تحقیر نمی کند و حرف دشمنش علیه او را نمی پذیرد.
____________________________________________________________________
33. لا تُمارِ أخاكَ ، ولا تُمازِحهُ ، ولا تَعِدهُ مَوعِدَةً فَتُخلِفَهُ.
("تحف العقول" ص49)
با برادر و رفیقت جدال و مشاجره و شوحی (زیاد و بیجا) نکن و وعده ای به او نده که خلافِ آن رفتار کنی.
____________________________________________________________________
34. لا تَباغَضُوا، و لا تَحاسَدُوا، و لا تَدابَرُوا، و كُونوا عِبادَ اللهِ إخوانا، و لا يَحِلُّ لمُسلِمٍ أن يَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثَلاثٍ.
(" مستدرک الوسائل " ج 9 ص 97)
با هم دشمنی نکنید و به هم حسادت نورزید و از هم روگردان نشوید ، و ای بندگان خدا ، با هم برادر باشید ، و برای هیچ مسلمانی روا نیست که بیش از سه شب با برادر و رفیقش قهر باشد.
____________________________________________________________________
35. لا يَحِلُّ لِمُسلِمٍ أن يَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثَلاثَةِ أيّامٍ ، وَالسّابِقُ يَسبِقُ إلَى الجَنَّةِ.
("الامالی" طوسی، ص391)
برای هیچ مسلملنی روا نیست که بیش از سه روز با برادر و رفیقش قهر باشد و هر کس که (برای آشتی) پیش قدم شود در رفتن به بهشت سبقت جسته است.
____________________________________________________________________
36. إيّاکُمْ وَ سُوءَ ذاتِ البَيْنِ؛ فَإِنَّهَا الْحالِقَه.
("حکم النبی الاعظم علیه السلام" ج6 ص478 - "کنزالعمال" ج3 ص58 حدیث 5481)
از اختلاف میان خودتان بپرهیزید، چراکه زداینده (ایمان) است.
____________________________________________________________________
37. إذا أحَبَّ أحَدُكُم أخاهُ فَليُخبِرهُ ؛ لِيَقُل : إنّي اُحِبُّكَ فِي اللّه ِ، إنّي أوَدُّكَ فِي اللّه.
("حکم النبی الاعظم علیه السلام" ج6 ص431 - "کنزالعمال" ج9 ص35 حدیث 24805)
هرگاه یکی از شما برادر و رفیقش را دوست داشته باشد پس باید او را خبر کند و (به او) بگوید: همانا من در راه خداوند تو را دوست می دارم، همانا من در راه خداوند به تو علاقه دارم.
____________________________________________________________________
38. إذا أحَبَّ أحَدُكُم أخاهُ فِي اللّه ِ فَليُعلِمهُ ؛ فَإِنَّهُ أبقى فِي الاُلفَةِ ، و أثبَتُ فِي المَوَدَّةِ .
("نهج الفصاحه" ص180 حدیث 140 - "کنزالعمال" ج9 ص25 حدیث 24747)
هرگاه یکی از شما برادر و رفیقش را دوست داشته باشد پس باید او را (از این دوستی) آگاه سازد، چراکه این کار الفت را پایدار و دوستی را استوار می کند.
____________________________________________________________________
39. مَن كانَ في قَلبِهِ مَوَدَّةٌ لِأَخيهِ ثُمَّ لَم يُطلِعهُ عَلَيهِ فَقَد خانَهُ .
("حکم النبی الاعظم علیه السلام" ج6 ص431 - "کنزالعمال" ج9 ص25 حدیث 24748)
هر کس که در قلب خود نسبت به برادر و رفیقش محبتی داشته باشد و او را از آن آگاه نساخته نسازد پس به او خیانت کرده است.
____________________________________________________________________
40. اَلْهَديّةُ تُورِثُ الْمَوَدَّةَ وَ تَجْلِدُ الأُخُوَّةَ وَ تُذْهِبُ الضَّغينَةَ.
("عوالی اللئالی" ج1 ص294 - "بحارالانوار ج74 ص 166)
هدیه دادن دوستی به بار می آورد و برادری و رفاقت را تازه می کند و کینه را از بین می برد.
