1. حَسِّنْ خُلْقَكَ يُخَفِّفِ اللّه ُ حِسابَكَ
("الامالی" صدوق، ص210)
اخلاقت را نیکو کن تا خداوند حسابت را (در قیامت) آسان کند.
____________________________________________________________________
2. سُئِلَ أَمیرُالمومِنینَ علیه السلام: مَن أَدوَمُ الناسِ غَما؟ قالَ علیه السلام: أَسوَؤُهُم خُلُقا.
("جامع الاخبار" ص 107)
از حضرت امیرالمومنین علیه السلام سوال شد: چه کسی غم و اندوهش از همه پایدارتر است؟ آن حضرت فرمودند: کسی که از همه بد اخلاق تر است.
____________________________________________________________________
3. مَنْ تأدّبَ بآدابِ اللّهِ عزّ و جلّ أدّاهُ إلَى الفلاحِ الدائمِ.
("تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السلام" ص 17 - "بحارالانوار" ج89 ص 214)
هر کس که به آداب خداوند عز و جل تربیت شود او را به رستگاریِ ابدی می رساند.
____________________________________________________________________
4. أَلأَدَبُ فی الإنسانِ کَشَجَرَةٍ أَصلُهَا العَقلُ.
("غررالحکم" ص 247)
ادب در انسان مانند درختی است که ریشه آن عقل است.
____________________________________________________________________
5. أَفضَلُ العَقلِ الاَدَب.
("غررالحکم" ص 247)
برترین عقل ادب است.
____________________________________________________________________
6. اَلاَدَبُ صُورَةُ العَقلِ.
("غررالحکم" ص 247)
ادب، صورت (آینه) عقل است.
____________________________________________________________________
7. وَ حُسْنُ الاْدَبِ زینَةُ الْعَقْلِ، ...
("کشف الغمه" ج 2 ص 347 - "بحارالانوار" ج 75 ص 80)
ادبِ نیکو زینتِ عقل است.
____________________________________________________________________
8. اَلدِّينُ وَ اَلْأَدَبُ نَتِيجَةُ اَلْعَقْلِ.
("غررالحکم" ص 84)
دین و ادب ثمره عقل است.
____________________________________________________________________
9. أفضلُ الشّرَفِ الأدبُ.
("غررالحکم" ص 247)
ادب برترین شرافت است.
____________________________________________________________________
10. لاَ زِينَةَ كَالْأَدَبِ.
("غررالحکم" ص 247)
هیچ زینتی مانند ادب نیست.
____________________________________________________________________
11. أكرَمُ حَسَبٍ حُسنُ الأدبِ.
(" غررالحکم" ص 248)
ادبِ نیکو گرامی ترین حَسَب (اصل و تبار) است.
____________________________________________________________________
12. الاَدبُ كَمالُ الرَّجلِ.
("غررالحکم" ص 247)
ادب کمال انسان است.
____________________________________________________________________
13. عَقلُ المَرءِ نِظامُهُ وَ أَدَبُهُ قَوامُهُ وَ صِدقُهُ إِمامُهُ وَ شُکرُهُ تَمامُهُ.
("غررالحکم" ص 277)
عقل انسان سامان دهنده امورِ او و ادبش مایه پایداری و استواری ِ او و صداقتش راهنمای او و شکرش باعث کمالِ اوست.
____________________________________________________________________
14. يَا مُؤْمِنُ إِنَّ هَذَا اَلْعِلْمَ وَ اَلْأَدَبَ ثَمَنُ نَفْسِكَ فَاجْتَهِدْ فِي تَعَلُّمِهِمَا فَمَا يَزِيدُ مِنْ عِلْمِكَ وَ أَدَبِكَ يَزِيدُ فِي ثَمَنِكَ وَ قَدْرِكَ.
("مشکاه الانوار" ص135 - "بحارالانوار" ج1 ص180)
ای مومن، همانا این علم و ادب جان بهای توست، پس در فراگیریِ آن بکوش، چراکه هرچه به علم و ادب تو اضافه شود ارزش و اعتبار تو بیشتر می شود.
____________________________________________________________________
15. لِلسَّلامِ سَبْعُونَ حَسَنَةٌ، تِسْعَةٌ وَ سِتُّونَ لِلْمُبْتَدى وَواحِدَةٌ لِلرّادِّ.
("مستدرک الوسائل" ج8 ص357)
سلام کردن هفتاد حسنه دارد که شصت و نه حسنه برای سلام دهنده و یک حسنه برای جواب دهنده است.
____________________________________________________________________
16. اَذا لَقيتُمْ اِخْوانَكُمْ فَتَصافَحُوا وَاَظْهِرُوا لَهُمُ الْبَشاشَةَ وَالْبُشْرَ تَتَفَرَّقُوا وَما عَلَيْكُمْ مِنَ الاَْوْزارِ قَدْ ذَهَبَ.
("الخصال" صدوق، ج2 ص633)
هرگاه برادران و دوستانتان را ملاقات کردید با یکدیگر دست بدهید و برای آن ها اظهار خوشی و شادمانی کنید تا وقتی که از هم جدا می شوید همه گناهانتان از بین رفته باشد.
____________________________________________________________________
17. اِرفَق بِإِخوانِكَ، وَاكفِهِم غَربَ لِسانِكَ، وأجرِ عَلَيهِم سَيبَ إحسانِكَ.
("غررالحکم"ص421)
با برادران و رفیقانت نرمی و مدارا کن و تندیِ زبانت را از آن ها دور بدار و بخشش و احسانت را بر آن ها جاری کن.
____________________________________________________________________
18. بِالرِّفقِ تَدومُ الصُّحبَةُ.
("غررالحکم" ص244)
با ملایمت و مدارا دوستی و رفاقت پایدار می شود.
____________________________________________________________________
19. التجنی رسول القطیعه.
("غررالحکم" ص421)
دادنِ نسبت ناروا (به دوست) پیام آورِ جدایی است.
____________________________________________________________________
20. نصحک بین الملأ تقریعٌ.
("غررالحکم" ص225)
نصیحت کردنِ تو در حضور جمع سرزنش و سرکوفت محسوب می شود.
____________________________________________________________________
21. من ناقش الإخوان، قلّ صدیقه.
("غررالحکم" ص419)
هرکس که به برادران و رفیقان خرده بگیرد دوستانش کم می شوند.
____________________________________________________________________
22. الصَّدیقُ الصَّدوقُ مَن نَصَحَکَ فی عَیبِکَ وَ حَفِظَکَ فی غَیبِکَ وَ آثَرَکَ عَلَی نَفسِهِ.
("غررالحکم" ص424)
رفیقِ راستین کسی است که خیرخواهانه عیب را به تو بگوید و در غیابت (آبروی) تو را حفظ کند و تو را بر خودش مقدم بدارد.
____________________________________________________________________
23. و تَعَلَّمْ حُسنَ الاستِماعِ كَما تَتَعَلَّمُ حُسنَ القَولِ ، و لا تَقطَعْ عَلى أحَدٍ حَديثَهُ.
("المحاسن" برقی، ج1 ص233)
خوب گوش دادن را فرا بگیر همانطور که خوب حرف زدن را فرا می گیری و هیچ گاه سخنِ کسی را قطع نکن.
____________________________________________________________________
24. ثلاثٌ يُوجِبْنَ المَحبَّةَ: حُسنُ الخُلقِ، و حُسنُ الرِّفقِ، و التَّواضُعُ.
("غررالحکم" ص255)
سه چیز عامل محبت و دوستی است: خوش خلقی و نرم خویی وتواضع.
____________________________________________________________________
25. ثَمَرَةُ التَّوَاضُعِ اَلْمَحَبَّةُ.
("غررالحکم" ص249)
محبت و دوستی میوه تواضع و فروتنی است.
____________________________________________________________________
26. لَيْسَ لِلْمُتَكَبِّرِ صَدِيقٌ.
("غررالحکم" ص310)
شخص متکبر دوست و رفیقی ندارد.
____________________________________________________________________
27. لا تُكثِرن العِتابَ؛ فَإِنَّهُ يورِثُ الضَّغينَةَ، یدعو إلَى البِغضَاء.
("غررالحکم" ص479)
زیاد سرزنش نکن، چراکه این کار کینه به بار می آورد و به دشمنی می انجامد.
____________________________________________________________________
28. کثرة التقریع توغر القلوب و توحش الاصحاب.
("غررالحکم" ص479)
سرزنشِ زیاد دلها را کینه ورز می سازد و یاران را پراکنده می کند.
____________________________________________________________________
29. تَناسَ مُساوِیَ الإِخوانِ تَستَدِم وُدَهُم.
("غررالحکم" ص 424)
بدی های برادران و رفیقان را فراموش کن تا دوستیِ آن ها را استوار و پایدار سازی.
____________________________________________________________________
30. الاِحتمالُ زَینُ الرِفاقِ.
("غررالحکم" ص 420)
تحمل کردن [لغزش ها] زینت رفاقت است.
____________________________________________________________________
31. عن علی بن ابی طالب علیه السلام قال سمعت النبی صلی الله علیه و آله: أَحْبِبْ حَبِيبَكَ هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يَكُونَ بَغِيضَكَ يَوْماً مَا وَ أَبْغِضْ بَغِيضَكَ هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يَكُونَ حَبِيبَكَ يَوْماً مَا.
("الامالی" طوسی، ص 622 - "نهج البلاغه" حکمت 268)
در دوستی با دوستت میانه روی کن، چرا که شاید روزی دشمنت شود، و در دشمنی با دشمنت نیز میانه روی کن، چرا که شاید روزی دوستت شود.
____________________________________________________________________
32. لا یَکُن حُبُکَ کَلَفا وَ لا بُغضُکَ تَلَفا ، أَحبِب حَبیبَکَ هَونا ما وَ أَبغِض بَغیضَکَ هَونا ما.
(" الامالی" طوسی ، ص 703)
نباید دوستی ات در حد شیدایی و دشمنی ات نابود کننده باشد، پس در دوستی با دوستت و در دشمنی با دشمنت میانه روی کن.
____________________________________________________________________
33. نِعمَةٌ لا تُشكَرُ كَسَيِّئَةٍ لا تُغفَرُ.
("غررالحکم" ص 280؛ در منابع روایی از حضرت امام جواد علیه السلام نیز نقل شده است، "بحارالانوار" ج 68 ص 53)
نعمتی که شکرگذاری نشود مانند گناهی است که آمرزیده نشود.
____________________________________________________________________
34. اَلشُّكْرُ أَعْظَمُ قَدْراً مِنَ اَلْمَعْرُوفِ لِأَنَّ اَلشُّكْرَ يَبْقَى وَ اَلْمَعْرُوفُ يَفْنَى.
("غررالحکم" ص 277)
سپاسگذاری ارزشمندتر از نیکی کردن است، زیرا سپاسگذاری می ماند و نیکی از بین می رود.
____________________________________________________________________
35. لا عَیشَ لِمَن فَارَقَ أحِبَّتَهُ.
("غررالحکم" ص 414)
کسی که از دوستانش جدا شود زندگی (آسایش) ندارد.
____________________________________________________________________
36. ثَلاثٌ هُنَّ المُحرِقاتُ الموبِقاتُ: فَقرٌ بَعدَ غِنىً، و ذُلٌّ بَعدَ عِزٍّ، و فَقدُ الأَحِبَّةِ.
("غررالحکم" ص 365)
سه چیز سوزنده و هلاک کننده است: فقر پس از توانمندی و خواری پس از عزت و از دست دادنِ دوستان.
____________________________________________________________________
37. عَلَيْكُمْ بِالتَّواصُلِ وَ الْمُوافَقَةِ، وَ ايّاكُمْ وَ الْمُقاطَعَةَ وَ الْمُهاجَرَةَ.
("غررالحکم" ص 437)
بر شما باد ایجاد ارتباط و همراهی [با دوستان]، و بر حذر باشید از جدایی و ترک کردن [دوستان].
____________________________________________________________________
38. وَ إِنْ أَرَدْتَ قَطِيعَةَ أَخِيكَ فَاسْتَبْقِ لَهُ مِنْ نَفْسِكَ بَقِيَّةً يَرْجِعُ إِلَيْهَا إِنْ بَدَا لَهُ ذَلِكَ يَوْماً مَا ... .
("نهج البلاغه" قسمتی از نامه 31)
اگر خواستی از برادر و رفیقت جداشوی پس چیزی از (دوستیِ) خودت را برایش باقی بگذار تا اگر روزی خواست که بازگردد بتواند.
____________________________________________________________________
39. بالتودد تتاكد المحبة.
("غررالحکم" ص414)
با اظهار دوستی و محبت، دوستی استوار می شود.
____________________________________________________________________
40. ما استُجلِبَتِ المَحَبَّةُ بمِثلِ السَّخاءِ و الرِّفقِ و حُسنِ الخُلُقِ.
("غررالحکم" ص244)
هیچ چیز مانند بخشندگی و نرم خویی و خوش خلقی دوستی نمی آورد.
