الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَظْهَرَ مِنْ آثَارِ سُلْطَانِهِ وَ جَلَالِ کبْرِیَائِهِ مَا حَیَّرَ مُقَلَ الْعُقُولِ مِنْ عَجَائِبِ قُدْرَتِهِ وَ رَدَعَ خَطَرَاتِ هَمَاهِمِ النُّفُوسِ عَنْ عِرْفَانِ کنْهِ صِفَتِهِ.
سپاس خدائى را سزا است که از نشانه هاى سلطنت و بزرگى بزرگوارى خود شگفتی هاىقدرت و توانائیش را آشکار ساخت، و کاسه چشمها را حیران و مبهوت نمود، و اندیشه هائى که در مردم خطور مى نماید از شناختن حقیقت صفت خویش باز داشت (خردمندان در برابر آفریده هایش دچار شگفتى و عقولشان از ادراک حقیقتش ناتوان است).
وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ شَهَادَةَ إِیمَانٍ وَ إِیقَانٍ وَ إِخْلَاصٍ وَ إِذْعَانٍ .
و گواهى مى دهم که خدائى بجز او نیست گواهى از روى ایمان و باور و خلوص و فرمانبرى (دل و زبانم یکى است و تقلید و خودنمایى بآن راه ندارد).
وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ وَ أَعْلَامُ الْهُدَى دَارِسَةٌ وَ مَنَاهِجُ الدِّینِ طَامِسَةٌ فَصَدَعَ بِالْحَقِّ وَ نَصَحَ لِلْخَلْقِ وَ هَدَى إِلَى الرُّشْدِ وَ أَمَرَ بِالْقَصْدِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ.
و گواهى مى دهم که محمّد بنده و فرستاده او است، فرستاد او را هنگامیکه نشانه هاى رستگارى و راههاى آشکار دین از بین رفته و ویران گردیده بود (مردم در راه ضلالت و گمراهى گام برداشته از خواهش هاى نفس پیروى مى نمودند) پس حقّ را هویدا ساخت و مردم را اندرز داد، و براستى و درستى (در گفتار و کردار) راه نمود و به میانه روى (نه افراط و نه تفریط) امر فرمود، خدا بر او و آلش درود فرستد.
وَ اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَّهُ لَمْ یَخْلُقْکمْ عَبَثاً وَ لَمْ یُرْسِلْکمْ هَمَلًا عَلِمَ مَبْلَغَ نِعَمِهِ عَلَیْکمْ وَ أَحْصَى إِحْسَانَهُ إِلَیْکمْ فَاسْتَفْتِحُوهُ وَ اسْتَنْجِحُوهُ وَ اطْلُبُوا إِلَیْهِ وَ اسْتَمْنِحُوهُ فَمَا قَطَعَکمْ عَنْهُ حِجَابٌ وَ لَا أُغْلِقَ عَنْکمْ دُونَهُ بَابٌ .
بندگان خدا بدانید خدا شما را بیهوده نیافرید، و سر خود (مانند چهارپایان) رها ننمود (بلکه تکالیف و احکامى براى شما قرار داد تا هر یک را بموقع انجام دهید) اندازه نعمتها و بخشش را بشما میداند، و فضل و کرمش را بشمار آورده است (تا شکرگزارى و کفران شما را بیازماید) پس فتح و فیروزى (بر دشمنان) و روا شدن حاجت را از او بطلبید، و درخواست خود را از او بخواهید، و عطاء و بخشش را از او بجوئید که بین شما و او پردهاى آویخته و درى بسته نیست.
وَ إِنَّهُ لَبِکلِّ مَکانٍ وَ فِی کلِّ حِینٍ وَ أَوَانٍ وَ مَعَ کلِّ إِنْسٍ وَ جَانٍّ .
و او در همه جا و در هر وقت و زمان حاضر و با هر انسان و جنّ همراه مى باشد.
لَا یَثْلِمُهُ الْعَطَاءُ وَ لَا یَنْقُصُهُ الْحِبَاءُ وَ لَا یَسْتَنْفِدُهُ سَائِلٌ وَ لَا یَسْتَقْصِیهِ نَائِلٌ وَ لَا یَلْوِیهِ شَخْصٌ عَنْ شَخْصٍ وَ لَا یُلْهِیهِ صَوْتٌ عَنْ صَوْتٍ وَ لَا تَحْجُزُهُ هِبَةٌ عَنْ سَلْبٍ وَ لَا یَشْغَلُهُ غَضَبٌ عَنْ رَحْمَةٍ وَ لَا تُولِهُهُ رَحْمَةٌ عَنْ عِقَابٍ وَ لَا یُجِنُّهُ الْبُطُونُ عَنِ الظُّهُورِ وَ لَا یَقْطَعُهُ الظُّهُورُ عَنِ الْبُطُونِ .
جود و بخشش (نعمتهاى) او را کم نمى گرداند، و رخنهاى (در آنها) وارد نمى سازد، خواستار از او نعمتش را تمام نمى کند، و آرزومند بپایان خزائنش نمى رسد، و کسى او را از دیگرى نگاه نمى دارد، و آوازى او را از آواز دیگر مشغول نمى گرداند (زیرا اشتغال بکارى که باعث باز ماندن از کار دیگر است بر اثر غفلت است که آن از لوازم جسم مى باشد) بخشیدن (نعمت) او را از گرفتن (نعمت دیگر در یک زمان) مانع نمى گردد، و خشم کردن او را از رحمت مشغول نمى سازد، و مهربانى او را از عذاب باز نمى دارد، و پنهانى او را از آشکار بودن مانع نیست، و آشکار بودن او را از پنهانى جدا نمى سازد (زیرا او هم آشکار است هم پنهان، آشکار است بآثار، و حقیقت او پنهان است از نظر).
قَرُبَ فَنَأَى وَ عَلَا فَدَنَا وَ ظَهَرَ فَبَطَنَ وَ بَطَنَ فَعَلَنَ وَ دَانَ وَ لَمْ یُدَنْ.
نزدیک و دور و بالا و پائین و آشکار و پنهان و پنهان و آشکار است، جزاء داده و جزاء داده نشده است (حساب همه را رسیدگى مى نماید و کسى را فهم و توانائى رسیدگى بحساب او نیست)
لَمْ یَذْرَأِ الْخَلْقَ بِاحْتِیَالٍ وَ لَا اسْتَعَانَ بِهِمْ لِکَلَالٍ.
خلائق را با اندیشه نیافرید، و در هیچ کار نیازمند بطلب یارى از آنها نمى باشد (زیرا واجب از عجز و ناتوانى منزّه است).
أُوصِیکُمْ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ فَإِنَّهَا الزِّمَامُ وَ الْقِوَامُ فَتَمَسَّکُوا بِوَثَائِقِهَا وَ اعْتَصَمُوا بِحَقَائِقِهَا تَؤُلْ بِکُمْ إِلَى أَکْنَانِ الدَّعَةِ وَ أَوْطَانِ السَّعَةِ وَ مَعَاقِلِ الْحِرْزِ وَ مَنَازِلِ الْعِزِّ فِی یَوْمٍ تَشْخَصُ فِیهِ الْأَبْصَارُوَ تُظْلِمُ لَهُ الْأَقْطَارُ وَ تُعَطَّلُ فِیهِ صُرُومُ الْعِشَارِ .
اى بندگان خدا شما را به پرهیزکارى و طاعت خدا سفارش مى نمایم، زیرا تقوى مهار است (که دارنده را به سعادت مى کشاند) و به ستونى مى ماند (که نظم کارها را نگاه مى دارد) پس به بندهاى استوار آن بیاویزید، و بحقائق آن دست اندازید تا شما را بمواضع آسایش و آسودگى و جاهاى فراخ و حصارهاى محفوظ و منزلهاى ارجمند برساند (ببهشت جاوید که هیچ گونه سختى و گرفتارى در آنجا نیست ببرد) در روزى که (بر اثر هول و وحشت) دیدهها باز مانده برهم گذارده نمى شود و به اطراف نمى تواند نظر اندازد، و همه جا تاریک، و گلّه هاى شترهاى آبستن ده ماهه که زائیدن آنها نزدیک است بى صاحب ماند (از بسیارى سختى و گرفتارى هر کس به نجات و رهائى خویش مشغول است و از نفیسترین اموال چشم مى پوشاند)
وَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَتَزْهَقُ کُلُّ مُهْجَةٍ وَ تَبْکَمُ کُلُّ لَهْجَةٍ وَ تَذِلُّ الشُّمُّ الشَّوَامِخُ وَ الصُّمُّ الرَّوَاسِخُ فَیَصِیرُ صَلْدُهَا سَرَاباً رَقْرَقاً وَ مَعْهَدُهَا قَاعاً سَمْلَقاً فَلَا شَفِیعٌ یَشْفَعُ وَ لَا حَمِیمٌ یَدْفَعُ وَ لَا مَعْذِرَةٌ تَنْفَعُ .
و دمیده می شود در صور (اسرافیل) پس هر جانى از تن بیرون رفته و هر زبانى لال مى گردد (مرگ همه را فرا مى گیرد) و کوههاى بلند و سنگهاى محکم و استوار خود گشته از هم مى ریزند، و سنگ سخت آنها چون سر آب درخشان در نظر مى آید، و قرار و سکون آنها در زمین هموار (بى نشیب و فراز) باشد (آبادى و نشانه هاى باقى نمى ماند) پس (در آنروز) نه شفیعى است که شفاعت کند (عفو و بخشش از گناه درخواست نماید) و نه خویشى که سختى را دفع گرداند، و نه عذر و بهانه اى سود بخشد (خلاصه پناهى نیست جز تقوى و پرهیزکارى.)